Verkeer? Prima, maar wel klimaatneutraal!

Als we ons aan het klimaatakkoord van Parijs willen houden, moeten we anders gaan denken. Vooral op het gebied van mobiliteit. In Duitsland neemt het verkeer een vijfde van de totale CO-uitstoot voor zijn rekening. En in tegenstelling tot andere sectoren zijn de emissiewaarden sinds 1990 zelfs iets toegenomen. Een nieuwe strategie, nieuwe technologieën en een nieuwe invulling van het begrip mobiliteit zijn hard nodig, aldus prof. dr. Claudia Kemfert van het Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung.

Voor klimaatneutrale, duurzame mobiliteit moet de gemotoriseerde, individuele manier van reizen teruggedrongen worden. Daarnaast zijn er voor het mobiliteitsprobleem intelligentere en beter geïntegreerde oplossingen nodig. Verkeersvermijding en de overstap naar een manier van reizen per openbaar vervoer, fiets of te voet kunnen de uitstoot van broeikasgassen verlagen en leiden tot een lager energieverbruik, een duurzamer ruimtegebruik en een inperking van geluidsoverlast en ongevallenrisico’s.

E-mobiliteit heeft nut

Door de energietransitie en de klimaatdoelstellingen neemt hernieuwbare energie een centrale rol over in het toekomstige energiesysteem en wordt een directe elektrifi catie van het verkeer in technologisch en economisch opzicht effi ciënt. De integratie van accu’s kan bijdragen aan energieopslag en ontlasting van decentrale netwerken. Goederen kunnen per elektrische vrachtwagen of via het spoor worden vervoerd.

Power to Gas voor lange afstanden

Lange afstanden kunnen overbrugd worden met vloeibare, duurzaam gewonnen brandstoffen zoals Power to Gas. Deze energiebron is vooral geschikt voor zwaar vrachtverkeer en lucht- en scheepvaart. Om Power to Gas of waterstof op alle transport gebieden te kunnen gebruiken is het zevenvoudige aan hernieuwbare energie nodig. Bovendien moet er een adequate infrastructuur komen en met de bouw daarvan zou nu meteen begonnen moeten worden.

Technologie doelgericht stimuleren

Het doelgericht stimuleren van bepaalde technologieën is zinvol. Het verder ontwikkelen van ‘alle’ technologieën kan namelijk tot wildgroei leiden en zogenaamde verzonken kosten met zich meebrengen. Bovendien zouden, met het oog op de uitbreiding van de infrastructuur, alleen de technologieën gestimuleerd moeten worden die op de lange termijn tot naleving van de klimaatdoelstellingen leiden. De bouw van meerdere soorten infrastructuur is duur en inefficiënt.

Geen voertuigen, maar “stilstaan-tuigen”

Maar er is meer nodig dan een technologische verkeerstransitie alleen. We moeten mobiliteit vanuit een ander perspectief gaanbekijken. Op dit moment staat 90 procent van alle voertuigen in Duitsland 23 uur per dag stil. Geen voertuigen, maar “stilstaan-tuigen”, die ook nog eens een infrastructuur nodig hebben die drie keer zo groot is als de deelstaat Saarland (ongeveer drie keer de provincie Flevoland). Alleen de motor van miljoenen benzine- en dieselvoertuigen vervangen voor een elektrische variant is daarom zinloos.

Wel mobiel maar zonder eigen voertuig

Nu al heeft individuele mobiliteit vaak niets meer te maken met het hebben van een eigen voertuig. Intelligente mobiliteitsoplossingen zoals carsharing, ride hailing (ritoproepservice) of voertuigen on demand worden steeds belangrijker. In de toekomst zal iedereen mobiel zijn, ook zonder eigen voertuig. Daarmee besparen we ruimte en het is beter voor milieu en klimaat.

Gebruik van fossiele brandstoffen terugdraaien

Hoe bereiken we deze doelen? Om te beginnen moeten Duitsland en Nederland het gebruik van fossiele brandstoffen consequent terugdraaien en duurzame vormen van energie in een hoog tempo uitbreiden. Er moet voor alle emissies een vignet worden ingevoerd en er moeten veel strengere EU-grenswaarden voor nieuwe voertuigen worden vastgelegd. De verhoging van de belasting op dieselmotoren is even noodzakelijk als de uitbreiding van de oplaadinfrastructuur. Wat we nodig hebben is een perfect op elkaar afgestemd openbaar vervoersysteem en ride-sharing concepten, ook voor fietsers.

E-mobiliteit en accuproductie uitbreiden

Hoe je de markt voor elektrische voertuigen uitbreidt, heeft Noorwegen laten zien. Daar is binnen een paar jaar het aandeel elektrische auto’s tot bijna vijftig procent toegenomen door middel van doelgerichte belastingvoordelen en administratieve impulsen. Bovendien is het dringend aan te bevelen de aankooppremie aan te vullen met een quotum voor elektrische auto’s, zoals dat in Nederland al gebeurt.

Mede dankzij de inhaalslag die op dit moment gemaakt wordt bij de accuproductie, komen deze doelen steeds dichterbij. De vraag naar elektromobiliteit zal enorm toenemen en dus is het zinvol voor een eigen productie te zorgen. Bovendien moet Europa zich tegen het Chinese monopolie op grondstoffen weren en niet te afhankelijk worden van slechts een paar leveranciers.

Grondstoffen duurzaam winnen

Maar een eigen accuproductie mag en kan alleen ondersteund worden als de winning van grondstoffen op een eerlijke en duurzame manier gebeurt en gewaarborgd is, in combinatie met betere recyclingsystemen. Duitsland en Nederland moeten zich inzetten voor hoge sociale en milieunormen bij de winning van grondstoffen. Daar zit een grote kans in.

De markten zijn nu eenmaal in handen van degenen die ze zien. En duurzame mobiliteit biedt enorme economische mogelijkheden. Het is daarom tijd het roer om te gooien. Nu meteen

Tekst: Claudia Kemfert   Foto: Jens Jeske

Claudia Kemfert is professor energie-economie en duurzaamheid aan de particuliere universiteit Hertie School of Governance in Berlijn. Sinds 2004 is ze hoofd van de afdeling “Energie, Verkehr, Umwelt” aan het Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung (DIW Berlin). Als lid van de nationale adviesraad voor milieu adviseert ze de Duitse bondsregering.

Smart Mobility is een belangrijk aandachtspunt van de DNHK. Wij stellen regelmatig praktische voorbeelden uit beide landen. Meer informatie vindt u op onze website.