Hoe een Nederlandse uitgeverij in de veilige haven van een Duits familiebedrijf belandde

De cultuurverschillen tussen het Duitse Klett en het Nederlandse ThiemeMeulenhoff zijn minder groot dan die tussen een corporate of private equity bedrijf en de uitgeverij. Hoe dat komt? “Familiebedrijven denken meer op de lange termijn. En dat is nu juist het kenmerk van onze business: onderwijsmethodes worden drie tot vijf jaar lang ontwikkeld en dan ruim tien jaar door het onderwijs gebruikt”, aldus Eric Razenberg, CEO ThiemeMeulenhoff.

We gaan terug naar het jaar 2013. ING was net aandeelhouder geworden van ThiemeMeulenhoff omdat het moederbedrijf van ThiemeMeulenhoff in de problemen was gekomen. ING wilde de educatieve uitgeverij graag tegen een goede prijs verkopen, maar eerst moesten de strategie en de focus van het bedrijf op orde komen. Dus werd er gezocht naar een bekwame CEO die die klus kon klaren en zo kwam Eric Razenberg in beeld.

Eric Razenberg is sindsdien directeur van ThiemeMeulenhoff, dat zich in 225 jaar heeft ontwikkeld van educatieve uitgeverij tot ontwerper van onderwijsleerprocessen. De leermiddelen voor het primair, voortgezet en beroepsonderwijs, in het kort ‘methodes’ genoemd, worden dagelijks door tienduizenden leerlingen gebruikt. Met ruim tien jaar ervaring bij educatieve uitgeverijen was Razenberg de aangewezen persoon om twee belangrijke opdrachten succesvol uit te voeren: het bedrijf op de toekomst voorbereiden en een nieuwe eigenaar voor ThiemeMeulenhoff vinden.

Klett als ideale koper

In 2014 leerde de nieuwe CEO op een conferentie in Berlijn David Klett kennen, een van de twee familieleden in de directie vande Klett Group. Het klikte meteen tussen de beide educatieve professionals. Toch duurde het nog bijna twee jaar, voordat David Klett via aandeelhouder ING belangstelling toonde voor ThiemeMeulenhoff. Het duurde uiteindelijk nog ruim een jaar voordat Klett Group in 2017 de Nederlandse uitgeverij overnam.

Toen de overname rond was, dacht Eric: “Nu hebben wij eindelijk een aandeelhouder die onze business snapt.” De Klett Group, gevestigd in Stuttgart, is een van Europa’s toonaangevende spelers in de educatieve markt. Klett is in 18 landen actief met circa 80 ondernemingen, variërend van lokale educatieve uitgeverijen tot onderwijsinstellingen. “Dat wij nu onderdeel zijn van de Klett Group, biedt veel zekerheid en perspectief. Het is voor ons een veilige haven, we hoeven ons na jaren van onzekerheid geen zorgen meer te maken over de continuïteit van ons bedrijf.”

Hoe ervaart Razenberg de Duits-Nederlandse cultuurverschillen? Hij legt uit dat het verschil tussen een ‘corporate’ zoals een bank en een familiebedrijf veel groter is dan de verschillen tussen beide landen. “Banken zijn vaak een beetje ‘hijgerig, meestal uit op korte-termijn gewin. Daartegenover staat de puurheid, de oprechte belangstelling en het langetermijndenken van een familiebedrijf.”

Toegevoegde waarde van ThiemeMeulenhoff voor Klett

De CEO vertelt dat Klett regelmatig strategiesessies houdt met haar dochterbedrijven. “Daarin delen we onze kennis en ook onze strategievorming met hen. In Nederland lopen wij voorop met de digitalisering in het onderwijs. Daar kan en wil Klett graag van leren.”

Maar ThiemeMeulenhoff heeft ook een nieuw business model ontwikkeld: van transactie- naar een licentiemodel. “Vroeger verkochten we boeken, die had de klant na de koop gewoon in bezit. Nu het onderwijs veelal digitaal opereert, geven wij licenties voor leeromgevingen uit. Dus wij blijven de eigenaar van de leeromgevingen; de klant wordt door middel van licenties de gebruiker.”

Dat zijn interessante ontwikkelingen waar Klett van kan leren en profiteren. En, om toch maar een paar cultuurverschillen aan te halen: Nederland is goed in snel innovaties te ontwikkelen of adopteren en deze ook goed te verkopen, terwijl Duitsland in veel opzichten wat meer behouden is, wat natuurlijk ook van voordeel kan zijn. “Bij Klett werken veel atypische Duitsers” , voegt Eric Razenberg lachend toe. “De mensen bij Klett hebben humor en kunnen zichzelf goed relativeren. Ze zijn ondernemend en best informeel.”

Hij vervolgt: “Ik heb nooit twijfel gehad over de overname. Mensen achter de familiebedrijven zijn vaak heel gepassioneerd over hun business.” Die passie zit ook in Eric zelf. Hij is blij als zijn medewerkers en klanten tevreden zijn. En dat zit wel goed, gezien de blijdschap die van de CEO afstraalt in het moderne, lichte en open kantoor in Amersfoort waar ThiemeMeulenhoff is gevestigd. De medewerkerstevredenheid die onlangs nog is gemeten bedraagt een 7,9. Door het verplichte thuiswerken tijdens de coronacrisis is dit iets afgenomen, maar nog steeds hoog.

Corona: het bijna onmogelijke gepresteerd

“De coronacrisis heeft grote impact gehad op ons bedrijf”, vertelt de CEO. “We hebben direct twee teams opgezet: een die ervoor zorgde dat ons eigen bedrijf bleef functioneren en een tweede team dat zich ermee bezig hield hoe we onze klanten het beste konden gaan helpen.”

In slechts twee weken tijd heeft ThiemeMeulenhoff voor 300.000 leerlingen licenties uitgedeeld wat leidde tot twee miljoen inlogactiviteiten per week aan het begin van de coronacrisis. Ook de docenten moesten mee in het digitale tijdperk waardoor ThiemeMeulenhoff in die periode 800 vragen van docenten per dag kreeg. “Mijn mensen draaiden, vanuit huis, wekenlang overuren, om dit allemaal te bewerkstelligen.“ Dat dit goed is gelukt, laat de klanttevredenheid van 8,5 op een schaal van 10 zien.

Digitalisering in het onderwijs

De coronacrisis heeft de digitalisering in het onderwijs geaccelereerd en de klanten van ThiemeMeulenhoff zijn in korte tijd een stuk digitaler geworden. Vorig jaar zomer integreerde ThiemeMeulenhoff hun leeromgeving bijvoorbeeld met MS Teams, waardoor docenten in staat zijn om direct te zien wat hun leerlingen hebben gedaan. Nederland is, samen met landen als Denemarken en Israël, ver met de digitalisering in het onderwijs. In Duitsland loopt men, naar inschatting van Razenberg, vijf tot zeven jaar achter op Nederland, maar er is wel een inhaalslag gaande.

Toekomst

ThiemeMeulenhoff maakt een transitie door van klassieke uitgeverij tot modern learning design bedrijf. Ze willen het onderwijs faciliteren door meer maatwerk voor leerlingen mogelijk te maken. “Maatwerk is de sleutel naar hogere leeropbrengsten. Elke dag stellen wij ons de vraag: hoe kan ThiemeMeulenhoff bijdragen aan de ambities van het onderwijs?”, aldus Razenberg. De toekomst ligt dus in flexibel, digitaal en modulair onderwijsmateriaal. En daar zet ThiemeMeulenhoff als maatwerkpartner voor het onderwijs vol op in.

EdTech-bedrijven

Qua locatie zit ThiemeMeulenhoff goed. Amersfoort is, naast Utrecht, een regio waar de zogenaamde ‘EdTech’-bedrijven (Education en Technology) goed zijn vertegenwoordigd en waar ThiemeMeulenhoff graag mee samenwerkt.

Sommige van deze bedrijven brengen graag hun business naar Duitsland, maar merken dat dit nog niet zo makkelijk is. De directeur van ThiemeMeulenhoff heeft wel een tip voor EdTech-bedrijven: “Je moet je realiseren dat Duitsland zestien deelstaten heeft die allemaal een eigen bevoegdheid hebben op het gebied van onderwijs. Dus in die zin bestaat er niet één Duitse markt. Ook heb je te maken met strengere regels op het gebied van privacy en bescherming van data dan in Nederland.” Razenbergs advies aan EdTech-bedrijven is om je professioneel te laten begeleiden. De DNHK kan daarbij ondersteunen door bedrijven op de markt voor te bereiden en advies te geven over een goede aanpak.

 

Tekst: Kristina Ullrich
Foto: ThiemeMeulenhoff 

Wilt u ook lid worden van het grootste Duits-Nederlandse netwerk? Op de DNHK-website vindt u alle voordelen.