Digitaal worden of analoog onderuit gaan
Achter deze ironische titel gaat een belangrijke waarheid schuil: de digitale transformatie is een opgave die ondernemingen echt onder handen moeten nemen. In alle branches. Daniel Schallmo, professor voor digitale transformatie en ondernemerschap aan de Hogeschool Neu-Ulm, legt uit hoe.
Ondernemingen gebruiken de digitalisering op dit moment vooral om klantgerichte service sneller en intelligenter aan te bieden. De digitale transformatie biedt daarbij nieuwe mogelijkheden op het gebied van netwerken en samenwerking: verschillende actoren kunnen gegevens uitwisselen, gemeenschappelijk processen opstarten en nieuwe businessmodellen ontwikkelen.
Bij de digitale transformatie van businessmodellen spelen technologische en personele potentiëlen een belangrijke rol. Producten zijn tegenwoordig complexe systemen die hardware, software en gegevensopslag met elkaar kunnen verbinden, waardoor ze intelligenter en meer in netwerken geïntegreerd zijn dan vroeger. En dat is niet alles. Ook dienstverlening, processen, waardenetwerken en gebruikersinterfaces worden steeds digitaler. Zo kan het programma ‘Shazam’ voor het herkennen van muziek bijvoorbeeld audiogegevens in waardevolle informatie omzetten. Pompfabrikant KSB maakt van hetzelfde principe gebruik: een app meet de efficiëntie van pompen en start indien nodig een onderhoudsbeurt.
Daarnaast motiveren ook de veranderende eisen van de klant tot een digitaler businessmodel. Bijvoorbeeld in de machine- en installatiebouw als het gaat om de bestelling van kleinere hoeveelheden on-demand.
Digitale transformatie van businessmodellen
De digitale transformatie van losse elementen van businessmodellen speelt vooral een rol in gevestigde branches, die van een overwegend analoog op een gedigitaliseerd businessmodel overstappen. Denk bijvoorbeeld aan het Flight Management System van General Electric. Hierin wordt het kernproduct, de vliegtuigmotor, in een complex systeem gekoppeld aan meteorologische data en vluchtoptimalisatiesystemen. Voor klanten ontstaat daardoor een duidelijke meerwaarde, aangezien er op brandstof en vliegtijd bespaard wordt, waardoor ook de kosten gereduceerd worden.
Doorslaggevend is dat we daarbij enablers inzetten, dus technologieën zoals big data, die nieuwe mogelijkheden met zich meebrengen, bijvoorbeeld behoeftevoorspellingen. Hierbij moeten enablers zowel zorgen voor het binnenhalen en uitwisselen van gegevens als voor de analyse en het gebruik ervan voor het berekenen en beoordelen van opties. Want die opties dienen voor het initiëren van nieuwe processen binnen businessmodellen.
Roadmap voor de digitale transformatie
Er is een roadmap voor de digitale transformatie van businessmodellen die in de praktijk zijn dienst heeft bewezen. Het aanpassen van deze roadmap aan de individuele eisen is aan te bevelen.
Fase 1: digitale realiteit
Tijdens deze fase wordt het bestaande businessmodel van een onderneming in kaart gebracht, de waardeketen met de bijbehorende actoren wordt geanalyseerd en de wensen en eisen van de klant worden opgetekend. Het resultaat is een overzicht van de digitale realiteit in de verschillende afdelingen.
Fase 2: digitale ambitie
Op deze basis worden de doelen van de digitale transformatie vastgelegd. Deze doelen hebben betrekking tot de tijd, de financiën, de ruimte en de kwaliteit. De doelen en dimensies van het businessmodel krijgen vervolgens prioriteit.
Fase 3: digitaal potentieel
In deze fase worden best practices en enablers voor de digitale transformatie geïdentificeerd, die als uitgangspunt voor het ontwerp van het toekomstige businessmodel dienen. Hiervoor worden per businessmodel-element verschillende opties geëxtraheerd en logisch met elkaar gecombineerd.
Fase 4: digitale fit
Vervolgens worden de opties beoordeeld. Hierbij spelen de ‘fit’ van het bestaande businessmodel, het tegemoetkomen aan eisen van de klant en het bereiken van de doelen een rol. De opties kunnen aan de hand daarvan geprioriteerd worden.
Fase 5: digitale implementatie
Ten slotte wordt het digitale businessmodel afgerond – de combinatie aan opties die gebruikt zullen gaan worden wordt vastgelegd – en geïmplementeerd. Dit proces geeft vorm aan de digitale klantervaring en het digitale waardenetwerk met de integratie van de partners. Verder wordt rekening gehouden met middelen en vaardigheden die voor de digitale implementatie nodig zijn.
We kunnen concluderen dat de digitale transformatie ons nog een aantal jaar zal bezighouden. Daarom is het belangrijk om eerst actuele projecten te realiseren en daarna met nieuw potentieel aan de slag te gaan. Kortom, eerst het huiswerk, dan pas nieuwe projecten. Oftewel, digitalisering – eenvoudig – maken – met passie!
Vita:
Dr. Daniel Schallmo is econoom, consultant en auteur van talrijke publicaties. Hij is professor voor digitale transformatie en ondernemerschap aan de Hogeschool Neu-Ulm en daar lid van het Institut für Digitale Transformation. Zijn werk- en onderzoekszwaartepunten op het gebied van digitalisering zijn: de meting van de digitale rijpheid, de ontwikkeling van digitale strategieën, de digitale transformatie van businessmodellen en de implementatie van digitale initiatieven.
Digitale transitie is ook het onderwerp van de apriluitgave van ons economisch magazine MARKT. Schrijf je hier nog snel in.
