Begrip van Duits en Nederlands recht dankzij scriptieprijs

Het Nederlandse rechtssysteem lijkt veel op het Duitse. Hier zit ook meteen de valkuil: om geen dure fouten te maken moet je goed weten waar de verschillen zitten. Het advocatenkantoor Dijks Leijssen heeft om deze reden een scriptieprijs uitgeschreven – waar moet je om denken als je met het recht van de buren te maken hebt?

Als Enschedees bedrijf met zowel Nederlandse als Duitse advocaten, weten ze bij Dijks Leijssen waar ze op moeten letten. “Een interessant thema is bijvoorbeeld de verjaringstermijn”, zegt Joost Wery, advocaat bij het kantoor. “Wanneer je in Duitsland een product bestelt en er mankeert iets aan, wat je niet meteen ziet, dan geldt de verjaringstermijn tot twee jaar na aflevering. In Nederland is de verjaringstermijn twee jaar vanaf het moment dat je had kunnen weten dat er iets mis was met het product.” Een klein, maar wezenlijk verschil. “Dit moet je als advocaat weten om de cliënt van goed advies te kunnen voorzien”, vervolgt hij. Een andere belangrijke reden om beide rechtssystemen te kennen is dat in bepaalde gevallen, zoals bij het vervoerrecht, je kunt kiezen in welk land de zaak voor het recht komt. “Dan kun je dus kijken welk rechtssysteem voor een specifieke zaak het meest gunstig zal uitpakken,” legt Wery uit. “Daarnaast kun je als bilateraal kantoor de rechter van zowel de Duitse als de Nederlandse stukken voorzien”.

Duitse zekerheid tegenover Nederlandse flexibiliteit

Om de verschillen onder de loep te nemen heeft het advocatenkantoor het afgelopen jaar voor het eerst hier een wedstrijd over uitgeschreven. De wedstrijd omvat het schrijven van een masterscriptie over een grensoverschrijdend onderwerp waarbij het Nederlandse en Duitse rechtssysteem met elkaar worden vergeleken. “We doen dit met een goede reden”, vertelt Wery, initiatiefnemer van de wedstrijd. “Het helpt om studenten de verschillen te laten zien en zich in beide rechtssystemen te verdiepen door uit zoeken wat er aan de andere kant van de grens gebeurt.”

Naast de juridische thema’s moet je ook rekening  houden met de culturele verschillen. “Het verwachtingspatroon is bij Duitsers heel anders dan bij Nederlanders”, zo is Wery’s ervaring. Hij legt uit dat wanneer een Duitse cliënt langskomt voor een overeenkomst, deze er goed voor gaat zitten om alles door te spreken en het vervolgens duidelijk op papier te krijgen. Duitsers verwachten een concrete  voorspelling van de uitkomst van een rechtszaak en die is met de redelijkheid en alle omstandigheden van het geval – die in het Nederlandse recht een grotere rol spelen dan in het Duitse – soms  lastig te geven. Als een Nederlander langskomt, wil deze het contract vaak vooral simpel en open houden om gaandeweg nog bij te kunnen sturen. Nederlanders hebben volgens Wery meer aanpassingsvermogen.

Uitwisselingsprogramma’s voor inzicht in buitenlands recht

Genoeg redenen dus voor de wedstrijd. Acht studenten – die vrijwel allemaal civiel recht studeren – stuurden een scriptie in. Vier vrouwen en vier mannen, afkomstig uit Nederland. “Dankzij uitwisselingsprogramma’s zoals Erasmus – wat ik overigens iedereen kan aanbevelen – hadden de meesten al kennis gemaakt met het Duitse recht”, aldus Wery. Voor de volgende editie hopen de advocaten dat ze ook scripties van Duitse studenten binnenkrijgen.

De winnaar van 2019 was de student Tim Hartman. “Zijn scriptie ging over de Duitse jurist Rudolf von Jhering en zijn invloed op het Nederlandse recht. Hartman wist met de scriptie goed de brug te slaan tussen theorie en praktijk. De scriptie, getiteld ‘Een schitterend jurist’, is inmiddels uitgegeven door uitgeverij Celsus. De scripties die goed waren voor de tweede en derde prijs, gingen respectievelijk over fusie & splitsing en bescherming van bedrijfsgeheimen.

Een van de juryleden was Ulrike Tudyka, adviseur arbeidsrecht bij de Duits-Nederlandse Handelskamer. “De ingeleverde scripties bestreken geheel uiteenlopende onderwerpen en lieten zien dat een blik over de grens in ieder geval verrijkend is”, zo vertelt Tudyka. “Maatschappijen hebben namelijk vaak met vergelijkbare uitdagingen te maken, maar vinden daarvoor verschillende juridische oplossingen. Van zo’n wedstrijd, waarbij gevraagd wordt om over de grens te kijken, kun je alleen maar leren”, zo concludeert de juriste.

Van Frans naar Duits recht

“Een interessante ontwikkeling is dat we met het Nederlandse recht, dat gebaseerd is op het Franse recht, in de uitleg en toepassing steeds meer neigen naar het Duitse recht”, vertelt Wery. Zelfs bij de Nederlandse voorkeur voor maatwerk ziet hij een herbezinning. “Uiteraard is elke zaak uniek, maar het is efficiënt om – zoals op de Duitse manier – verantwoordelijkheden duidelijker te verdelen met een ‘hardere’ regel, waardoor je van tevoren beter kunt inschatten waar de zaak heen gaat en hoe deze zal aflopen.” De reden waarom dat nu pas gebeurt? “De wal keert het schip”, legt de advocaat uit. “Het is prettig om de zaken te kunnen voorspellen en niet elke zaak op een andere manier te behandelen.”

Wat de scriptieprijs voor de winnaar betekent? In elk geval duizend euro en daarnaast is het een mooi thema om te delen op sociale media. Bovendien staat zo’n prijs natuurlijk goed op je CV voor als je gaat solliciteren. En wie weet zijn de deelnemers de toekomstige advocaten van Dijks Leijssen.