100 jaar BAUHAUS
In 2019 is het precies honderd jaar geleden dat het ‘Staatliche Bauhaus’ in Weimar werd opgericht. Vanuit Duitsland ontwikkelde de architectuur- en designstroming die hieruit voortkwam zich wereldwijd tot een van de belangrijkste begrippen binnen de kunst- en cultuurgeschiedenis van de 20e eeuw. Met twee gloednieuwe musea brengt Duitsland een hommage aan het Bauhaus.
Met zijn glazen voorgevel lijkt het Bauhaus in Dessau bijna te zweven. De rechte lijnen en het gebruik van primaire kleuren in het interieur, gecombineerd met zwart, wit en grijs waren voor die tijd radicaal vernieuwend. Als architect Walter Gropius in 1926 ‘zijn Bauhaus’ opent in aanwezigheid van 1500 internationale gasten, is gebouw het een regelrechte sensatie.
Zeven jaar eerder werd het Bauhaus opgericht in Weimar en gold als de beroemdste academie voor kunst, architectuur en vormgeving. Onder politieke druk werd de opleiding verplaatst naar Dessau, waar het accent meer op design kwam te liggen. In 1930 moest het Bauhaus om dezelfde redenen weer verhuizen. Dit keer naar Berlijn, waar het in 1933 noodgedwongen de deuren moest sluiten. De kunstschool die de ideeën over architectuur en vormgeving voorgoed heeft veranderd, bestond uiteindelijk maar veertien jaar.
Naast architectuur veranderde het Bauhaus ook de manier waarop naar design werd gekeken. Zo werden alledaagse voorwerpen ontdaan van onnodige franje en legde de vorm-volgt-functie benadering de basis voor iconische producten zoals de tafellamp van Wilhelm Wagenfeld en de theepot van Marianne Brandt.
Een nieuw museum voor de oude collectie
De honderdste verjaardag van deze unieke beweging wordt het hele jaar in heel Duitsland gevierd. In Weimar werd op 6 april 2019 een spectaculair nieuw Bauhaus-Museum geopend. Het laat de oudste Bauhaus collectie ter wereld zien, terwijl bezoekers een tijdreis maken door de turbulente jaren twintig. Gelijktijdig werpt een nieuwe permanente expositie Van de Velde, Nietzsche und die Moderne um 1900 in het Neue Museum een blik op de voorlopers van het Bauhaus en de grote maatschappelijke veranderingen in deze tijd.
Gropius bouwde in Dessau behalve het imposante opleidingsgebouw ook de drie Meisterhäuser die als prototypes van het modernisme gelden. Ook hier vormt de opening van een gloednieuw Bauhaus museum op 8 september 2019 een hoogtepunt van het jubileumjaar. Voor het eerst is de collectie van de Stiftung Bauhaus Dessau met ruim 40.000 objecten in zijn geheel te zien.
Bauhaus juweeltjes
Op veel meer plekken in Duitsland zijn Bauhaus juweeltjes te bezichtigen. Dichterbij Nederland zijn in Noordrijn-Westfalen veel invloeden van het Bauhaus te vinden, zoals de villa’s van Ludwig Mies van der Rohe in Krefeld, het door Henry van de Velde gebouwde huis ‘Hohenhof’ in Hagen en het mijnencomplex Zeche Zollverein in Essen, dat tot het Unesco-Werelderfgoerd behoort. Zelfs Celle, dat bekend staat als een van de mooiste vakwerkstadjes van Duitsland, was aan het begin van de twintigste eeuw begeistert van het moderne bouwen. Tussen 1924-1930 verrijkte architect Otto Haesler de stad met Bauhaus architectuur, waarvan een groot deel in originele staat bewaard is gebleven. Voor de echte fans: de Grand Tour der Moderne combineert het mooiste van het Bauhaus in zeven verschillende routes. www.grandtourdermoderne.de.
Tekst: Duits Verkeersbureau
Fotos: T. Franzen
